แนวคิดทางปรัชญากับการเปลี่ยนแปลงวิถีปฏิบัติประเพณี ทางพระพุทธศาสนาในสังคมยุคนววิถี

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ 3 ข้อ คือ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดทางอภิปรัชญาและจริยศาสตร์          2) เพื่อศึกษาการเปลี่ยนแปลงวิถีปฏิบัติทางประเพณีทางพระพุทธศาสนาในสังคมยุคนววิถี 3) เพื่อวิเคราะห์แนวคิดทางปรัชญากับการเปลี่ยนแปลงวิถีปฏิบัติประเพณีทางพระพุทธศาสนาในสังคมยุคนววิถี เป็นการวิจัยเชิงเอกสาร ผลการศึกษาพบว่า

              1) แนวคิดทางอภิปรัชญาศึกษาในเรื่องความจริงเหนือประสาทสัมผัส ซึ่งเป็นโลกทัศน์และชีวทัศน์ปรากฏในด้านความเชื่อพื้นฐาน เช่น ความเชื่อในสิ่งเหนือธรรมชาติ พลังอำนาจลึกลับและแนวคิดด้านจริยศาสตร์ ที่เป็นเกณฑ์การตัดสินคุณค่าของการประพฤติว่า ควร ไม่ควร ถูกต้องดีงาม หรือ ตรงกันข้าม ของบุคคลและสังคม 2) วิถีปฏิบัติทางประเพณีทางพระพุทธศาสนา ในสังคมยุคนววิถี มีการเปลี่ยนแปลงวิถีปฏิบัติของสังคมในด้านการดำเนินชีวิตแบบใหม่ (New Normal) สาเหตุจากการระบาดของโรคโควิด-19 มีผลกระทบทั้งด้านรัฐบาล สังคมเศรษฐกิจ การศึกษาและศาสนา วิถีปฏิบัติทางประเพณีทางพระพุทธศาสนา จึงมีการเปลี่ยนแปลงทางวิถีปฏิบัติตามสังคม ซึ่งประเพณีที่ประกอบพิธีกรรมร่วมกันเป็นหมู่คณะจำเป็นต้องมีการเปลี่ยนแปลงไปและประเพณีที่มีพิธีกรรมที่เป็นส่วนของปัจเจกบุคคลยังคงสามารถปฏิบัติได้ตามมาตรการทางสังคม 3) ในยุคนววิถีความเชื่อที่ปรากฏมีอยู่ในประเพณีทางพระพุทธศาสนายังคงอยู่ เพียงแต่มีวิถีปฏิบัติใหม่ที่ต้องปรับตัวให้เข้ากับสภาวะสังคม ประเพณีตามแนวประโยชน์นิยม ก็ถือได้ว่าถูกต้องตามหลักศีลธรรมเพราะเป็นประโยชน์ต่อคนหมู่มาก ในยุคนววิถีมีการนำหลักปฏิบัติทางพุทธจริยศาสตร์มาประพฤติ ได้แก่ อริยสัจ 4 มรรค 8 เป็นต้น